Activiteiten vinden voornamelijk plaats in de programma's/afdelingen en in de wijken/stad. Het programma Inclusie heeft een stimulerende en verbindende rol, tussen de programma's en afdelingen en van binnen naar buiten en vice versa.

De gemeente Arnhem is koplopergemeente op het gebied van toegankelijkheid en implementeert het VN- verdrag handicap. Daarnaast heeft de gemeente het Charter Diversiteit ondertekend en onderzoekt de wenselijkheid om de Verklaring van Dordrecht te onderschrijven. De gemeente haakt aan bij veel landelijke activiteiten zoals de week van de Alfabetisering, de week van de Toegankelijkheid, de week van Respect, Coming Outday enzovoorts. Jaarlijks wordt samen met de stad een conferentie georganiseerd waarin de uitwerking van de geformuleerde speerpunten en de doelen voor de komende jaren bij elkaar komen.

1. Ontwikkelen en toepassen van de Arnhemse norm voor toegankelijkheid als koplopergemeente
Naar aanleiding van de motie 'Arnhemse gebouwen toegankelijk' (november 2017) wil Arnhem- als één van de 25 koplopergemeenten in Nederland- komen tot een Arnhemse norm toegankelijkheid. Gedachte hier achter is dat de huidige bouwnormen niet (meer) toereikend zijn en er momenteel verschillende werkprocessen en richtlijnen binnen de gemeente rondom vastgoed en openbare ruimte zijn die de toegankelijkheid nog onvoldoende versterkten.

Het ontwikkelen en opstellen van die norm vindt plaats in overleg met relevante interne en externe partners (onder andere Arnhems Platform Chronisch zieken en Gehandicapten, adviesraden, programmamanagers, architecten).
Doel daarbij is dat in gebouwen (in eigendom) van de gemeente Arnhem (en de directe openbare ruimte daaromheen) iedereen moet kunnen doen waarvoor het gebouw bestemd is. Bij nieuwe gebouwen zullen ervaringsdeskundigen van meet af aan bij het bouwproces worden betrokken, om hun wensen in beeld te brengen. Daar waar in bestaande gebouwen belemmeringen zijn voor mensen met een beperking, zullen deze stapsgewijs en daar waar mogelijk, worden verwijderd, verbeterd of aangepast.

Er worden actief samenwerkingsverbanden van organisaties en instellingen benaderd om te bespreken hoe de eigenaren van gebouwen, die niet in gemeentelijk bezit zijn, kunnen betrekken bij de Arnhemse norm van toegankelijkheid. Met als doel dat zij, in samenspraak met ervaringsdeskundigen, letterlijke en figuurlijke drempels wegnemen zodat de toegankelijkheid in brede zin vergroot wordt.

2. Verbeterslag naar een meer inclusieve gemeentelijke communicatie
Vanuit het programma Inclusie is een verbeterslag van de gemeentelijke communicatie als speerpunt benoemd. Hiermee wil Arnhem bereiken dat communicatie ook voor mensen voor wie dat niet vanzelfsprekend is, begrijpelijk en aansprekend is en niet onnodig drempels opwerpt. In de komende tijd wordt ingezet op:

• ontwikkeling van een stijlgids voor begrijpelijke en genderneutrale taal;
• bevordering bewustzijn van inclusieve communicatie in programma's en projecten;
• verdere verbetering van toegankelijkheid van de (online) gemeentelijke kanalen, mede op basis van een gebruikersonderzoek.

Daarnaast wordt onderzoek uitgevoerd naar verbetermogelijkheden voor inclusieve communicatie vanuit de ervaring en beleving van verschillende bewonersgroepen. De uitkomsten van dit onderzoek worden gebruikt om verdere verbeteringen door te voeren.

3. Stimuleren dat alle Arnhemmers met een afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk gaan
In het programma Doorbraak naar werk wordt tot Arnhemmers gericht die al een lange tijd aan de kant staan en een grote afstand tot de arbeidsmarkt hebben. Om deze doelgroep te bereiken zijn er doorbraken nodig waarbij het uitgangspunt is dat er actief op mensen wordt afgaan, gericht wordt op iemands gehele leefsituatie en -omgeving, alle relevante partijen ingeschakeld worden én maatwerk wordt geleverd. Samen met het programma Inclusie worden de mogelijkheden verkend om deze doelgroep nog beter te bereiken.

4. Stimuleren dat de beheersing van de Nederlandse taal en laaggeletterdheid geen belemmering vormt om mee te doen in Arnhem

4.1. Meer Arnhemmers kunnen onderwijs volgen dat bij hen past
Vanuit Onderwijs wordt de komende jaren ingezet op een maatschappelijk-educatieve agenda waarin prioriteit wordt gelegd bij de thema's kansengelijkheid; passend onderwijs / passende ondersteuning (verbinding onderwijs-jeugdhulp) en aansluiting arbeidsmarkt / leven lang ontwikkelen. Arnhem wil hiermee bevorderen dat meer Arnhemmers onderwijs kunnen volgen dat bij hen past, en zorgen voor een betere uitstroom van onderwijs naar een actieve en passende plek in de samenleving en op de arbeidsmarkt. Hierbij is er extra focus op risicogroepen

Een mooi voorbeeld van Inclusie betreft de pilot van passende voorschoolse kinderopvang. Hierbij worden alle kinderen, ongeacht afkomst, met en zonder lichamelijke beperking opgevangen in de eigen leefomgeving. In de komende tijd wordt deze pilot uitgerold over heel Arnhem en verkend of succesvolle elementen van deze werkwijze een blauwdruk kunnen vormen voor de andere segmenten van het onderwijs. Vanuit het programma Inclusie worden mooie voorbeelden als deze belicht en worden waar mogelijk verbindingen met andere programma's gelegd.

4.2 Laaggeletterdheid
Arnhem telt ongeveer 13.000 laaggeletterden. Inwoners die zo veel moeite hebben met taal en rekenen, dat ze zich niet goed genoeg zelfstandig kunnen redden in de samenleving. Hierdoor lopen zij meer risico om tegen problemen aan te lopen op het gebied van gezin, gezondheid, geld en werk. Er wordt ingezet op:

• bewustwording en het vergroten van bekendheid van de problemen rondom laaggeletterdheid;
• meer signalering en doorverwijzing door professionals naar aanbod;
• een samenhangend aanbod aan voorzieningen (formeel en non-formeel onderwijs);
• meer inzicht in het bereik en effect van het aanbod.

Laaggeletterdheid komt voor bij inwoners die Nederlands als eerste taal geleerd hebben (NT1) en inwoners die op latere leeftijd Nederlands leerden (NT2). Over het algemeen wordt gezien dat voor de groep NT2 de drempel om mee te doen aan een traject vaak lager ligt, dan voor de groep NT1. Zij zijn moeilijker bereikbaar. Schaamte en onzekerheid weerhouden hen ervan om problemen met taal en rekenen te bespreken. Omdat de kloof tussen de behoeftevraag van de inwoner en het aanbod bij groep NT1 groter is dan bij de groep NT2-ers, wordt daarom de aanpak vooral gericht op de NT1-doelgroep. Maar de groep NT2 wordt niet uitgesloten. Ook voor hen blijft het belangrijk dat er passend aanbod van mogelijkheden is om aan de basisvaardigheden te werken en dat dit aanbod inzichtelijk en toegankelijk is.

De mogelijkheden worden verkend om de doelgroep nog beter te bereiken. Daarnaast versterkt de aandacht vanuit het programma Inclusie de bewustwording van de persoonlijke en maatschappelijke impact van laaggeletterdheid.

5. Optimaliseren contacten vanuit zorgaanbieders en (sociale) wijkteams richting Arnhemmers met een ondersteuningsbehoefte om de toegang tot de sociale voorzieningen te verbeteren
Vanuit het programma Zorg dichterbij wordt ingezet op intensiveren van preventie en vroeg signalering, alsmede het versterken van de toegang tot zorg en ondersteuning. Op dit moment worden niet alle Arnhemmers met een ondersteuningsbehoefte bereikt. Met behulp van het programma Inclusie wordt verkend hoe deze nu nog onzichtbare groep bereikt kan worden.

6. Bevorderen acceptatie van seksuele diversiteit
Als één van de regenboogsteden heeft Arnhem zich gecommitteerd aan de volgende doelstellingen:

• sociale acceptatie van seksuele en genderdiversiteit vergroten;
• vooroordelen, discriminatie, intimidatie en geweld tegen lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen en transgenders (LHBT’s) aanpakken;
• LHBT’s steunen om zich veilig te voelen en weerbaar te zijn in het sociale domein: op school, op straat, op het werk, in de zorg en thuis, in de sport en in hun sociale kring.

Om acceptatie van seksuele diversiteit te bevorderen wordt de komende jaren ingezet op:

• inbedden, verduurzamen en zo nodig actualiseren van het ingezette beleid voor de doelgroepen jongeren, ouderen en mensen met een migratie achtergrond;
• voorlichting en informatie aan sociale wijkteams om het draagvlak te verbreden, knelpunten te signaleren en netwerkorganisaties te kunnen inzetten;
• versterken van de werkgroep seksuele diversiteit (sociale partners die samen zorg dragen voor de uitvoering), waarmee maximaal resultaat gehaald wordt met minimale inzet vanuit de gemeente (regie) en uitvoering door de sociale partners.

7. Bestrijding discriminatie
Voorop staat dat de gemeente Arnhem de norm uitdraagt dat discriminatie terecht strafbaar is. Want discriminatie vernietigt talenten, maakt levens kapot en doet onze samenleving ernstig tekort. De aanpak van discriminatie is dus erg belangrijk voor Arnhem. Doel is dat het stopt.

Het Meldpunt Discriminatie en Pesten (MDP) heeft sinds 2010 een overeenkomst met de gemeente Arnhem om uitvoering te geven aan de wettelijke taken van de gemeente op basis van de Wet Gemeentelijke Antidiscriminatievoorzieningen (Wga). Dit bestaat uit het registreren en bijstand verlenen aan betrokkenen bij discriminatie, uitsluiting en pesten. Daarnaast wordt samen met het MDP ingezet op een effectieve gezamenlijke aanpak van discriminatie in de horeca (met het Horecadeurpanel) en bij werkgevers en de uitzendbranche in Arnhem.

8. Het bevorderen van diversiteit en inclusie onder het personeel van de gemeente Arnhem
De gemeente Arnhem streeft naar een divers samengesteld personeelsbestand. Verschillende talenten, kennis, achtergronden en ervaringen van medewerkers maakt dat de organisatie beter kan inspelen op dat wat in de stad en onder de bewoners leeft. In de organisatie van de gemeente Arnhem maken mensen het verschil. Hoe meer diversiteit, hoe krachtiger geopereerd kan worden in de samenleving. De inclusie aanpak van de eigen organisatie is onderdeel van het veranderprogramma Inclusie. De gemeente Arnhem heeft daarin een voorbeeldfunctie.

Het accent ligt de komende jaren op het werken aan bewustwording rond dit thema en aan het accepteren en benutten van verschillen. Dit wordt gedaan door trainingen, lezingen en workshop aan te bieden aan het eigen personeel. Bij het aantrekken van nieuw personeel wordt een zo groot mogelijke diversiteit nagestreefd. De arbeidsmarktcommunicatie wordt hierop aangepast.
Diversiteit is de eerste stap, inclusie de tweede. Dat betekent dat iedereen, met of zonder beperking of met een diverse achtergrond of specifieke seksuele voorkeur mee moet kunnen doen. Hiervoor wordt georganiseerd dat  met elkaar het goede gesprek wordt gevoerd over 'hoe verschillend wij allemaal zijn' en 'hoe je die verschillen kunt waarderen'.

9. Zichtbaar maken van kracht in de Arnhemse samenleving en gesprekken voeren met burgers die zorgen hebben over de diversiteit in de samenleving
De gemeente Arnhem heeft een taak in het versterken van de inclusieve samenleving. De gemeente is samen met bewoners(groepen), organisaties en ondernemers de maatschappij. Als gemeente wordt moreel leiderschap getoond en wordt voor het algemeen belang gestaan en de verbinding tussen mensen. Daarbij heeft de gemeente een stimulerende, faciliterende en verbindende rol naar de stad.

Vanuit het programma Inclusie worden mooie voorbeelden van Inclusie zichtbaar gemaakt. Deze voorbeelden vinden plaats in de wijken en zijn talrijk en divers. Daarnaast wordt vanuit het programma ook gesprekken gevoerd met burgers over kansen om de speerpunten die benoemd zijn in het programma Inclusie concreet te maken.