Investeringen | Begroting 2019

De raad autoriseert op grond van zijn budgetrecht de middelen voor de beleidsuitvoering. Hieronder vallen ook de investeringen. Investeringen vragen – anders dan reguliere begrotingsposten – meerjarig budgetruimte en dienen afzonderlijk te worden vastgesteld door de raad. In de Verordening financieel beleid en beheer van de gemeente Arnhem is opgenomen dat de raad de investeringsruimte autoriseert met het vaststellen van de meerjarenprogrammabegroting.

Inleiding

In het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) wordt expliciet aandacht gevraagd voor de investeringen. In artikel 20 van het BBV staat dat de uiteenzetting van de financiële positie een raming moet bevatten voor het begrotingsjaar van de financiële gevolgen van het bestaande en het nieuwe beleid dat in de programma’s is opgenomen. Afzonderlijke aandacht moet hierbij worden besteed aan de investeringen.
Naast de wettelijke taak om specifiek aandacht te besteden aan de investeringen is er ook bestuurlijk veel behoefte aan transparantie rond de gemeentelijke investeringsportefeuille. In deze paragraaf wordt de investeringsplanning 2019 – 2022 toegelicht.

Beleid

Het huidige meerjarig investeringsplan is een gedetailleerd plan waarin afzonderlijke investeringen per programma zijn gerangschikt. Hiermee hebben gemeentebestuur en management een middel in handen om goed onderbouwde afwegingen te maken en de realisatie van investeringen door de tijd nauwgezet te volgen.
In deze investeringsplanning is het voor de gemeenteraad mogelijk om investeringen over de programma's tegen elkaar af te wegen om – wanneer nodig – ruimte te creëren voor de ambities met onze stad. De gemeente beschikt daarnaast over een gedetailleerde afschrijvingstabel met daarbij een aangescherpte set van regels rond activering van investeringen.

In de investeringsplanning 2019 - 2022 zijn alle voorgenomen investeringen opgenomen, zowel de programma- als de bedrijfsvoeringsinvesteringen. Bedrijfsvoeringsinvesteringen betreffen veelal de vervanging van bedrijfsmiddelen, zoals het vervangen van de computers, de ICT-infrastructuur, meubilair en dergelijke.
Investeringen in de grondexploitatie en in grootschalige projecten zijn in de meerjarenprogrammabegroting niet opgenomen. Hierover vindt besluitvorming plaats in de gemeenteraad op basis van afzonderlijke raadsvoorstellen.

Investeringen 2018-2022

Bijgaande tabel bevat naast de geplande investeringen in de periode 2019 - 2022 de geactualiseerde jaarschijf 2018 uit het MIP 2018 - 2021. In het overzicht is aangegeven welke kredieten de gemeenteraad beschikbaar stelt ten behoeve van het doen van investeringsuitgaven.

Voor het geactualiseerde begrotingsjaar 2018 zijn kredieten beschikbaar tot een bedrag van € 63,4 miljoen. Dit is inclusief een doorloop van € 14,1 miljoen uit 2017 vanwege in 2017 nog niet afgeronde investeringen. Voor de jaren 2019 t/m 2022 worden in deze MJPB kredieten aangevraagd van € 169,7 miljoen. De nadruk ligt op het jaar 2019 met geplande investeringen van € 62,8 miljoen.
Voor de hele planperiode van deze MJPB inclusief 2018 wordt uitgegaan van investeringen tot een totaalbedrag van € 233,1 miljoen. In het MIP 2017 - 2021 was dit nog € 260,7 miljoen.
Bij een vergelijking tussen deze investeringsplanningen valt op dat na de (oorspronkelijke al aanwezige) nadruk op de jaren 2018 en 2019 een geleidelijke daling in het investeringsniveau optreedt. Na 2019 worden geen investeringen in culturele accommodaties voorzien en in 2021 en 2022 dalen de voorziene investeringen in onderwijsaccommodaties sterk.
Voor de jaren 2021 en 2022 worden geen grote, nieuwe investeringen worden begroot. Alleen een aantal min of meer reguliere investeringen (onder andere onderwijshuisvestingsplan, riolering en bedrijfsvoering) is voorzien. Hiermee wordt ruimte gelaten voor nieuwe investeringsplannen door de nieuwe gemeenteraad en het nieuwe college na de gemeenteraadsverkiezingen van 21 maart 2018.
In de voorliggende investeringsplanning is nog geen rekening gehouden met ontwikkelingen in de uitvoering en handhaving van de wet Houdbare overheidsfinanciën (wet Hof), die het niveau van investeringen kan gaan beperken.

Wet Hof

Wet hof

De Europese afspraak om het begrotingstekort van Nederland terug te brengen tot 3 % van het bbp en vervolgens in jaarlijkse stappen van minimaal 0,5 % naar 0 (het zogenaamde Medium Term Objective) is door de minister van Financiën vertaald in de Wet houdbare overheidsfinanciën. Om te bereiken dat de decentrale overheden hun aandeel dragen in het gezond maken van de overheidsfinanciën is in de Wet hof vastgelegd wat voor deze decentrale overheden in totaliteit hun EMU-saldo mag zijn. Voor afzonderlijke decentrale overheden wordt geen toegestaan EMU-saldo bepaald. Dit geeft overheden die een “te groot” beroep doen op de macronorm voor de decentrale overheden de mogelijkheid om te compenseren met lagere EMU-saldi van andere decentrale overheden;
Met de Wet hof in de hand kan het ministerie van Financiën nauwgezet toezien op realiseren van het toegestane EMU-saldo van gemeenten, provincies en waterschappen. Het EMU-saldo voor een gemeente wordt in grote lijnen berekend volgens de formule:

+/- Begrotingssaldo
+ Afschrijvingen
+/- Saldo bestedingen buiten de exploitatie van lasten en baten (vooral investeringen)
EMU-saldo

De Wet hof spreekt over een gelijkwaardige inspanning van Rijk en decentrale overheden om het EMU-tekort van Nederland terug te dringen, maar kwantificeert deze inspanning niet. Voor Nederland als geheel zijn er de regels van de EU, voor decentrale overheden stelt de wet dat bij aanvang van een nieuw kabinet in een bestuurlijk overleg een EMU-saldopad moet worden afgesproken. Decentrale overheden zijn dus niet op voorhand gebonden aan een saldopad dat analoog loopt aan dat van het Rijk.
In 2018 is in het Bestuurlijk Overleg Financiële verhoudingen tussen Rijk en decentrale overheden vastgelegd dat de macroreferentiewaarde voor de decentrale overheden gezamenlijk voor de jaren 2019 t/m 2022 0,4% (van het bbp) bedraagt.
De decentrale overheden hebben deze macronorm verder verdeeld, waarbij voor de gemeenten gezamenlijk een ruimte is afgesproken van 0,272%. Er zijn geen individuele referentiewaarden vastgesteld, wat een reden is dat in dit MIP geen rekening is gehouden met de mogelijk beperkende invloed van de Wet hof.

Toelichting investeringen in gebouwen

In de nota waarderen en afschrijven is als gemeentelijke regel vastgesteld dat van voornemens tot investeren in een gebouw van meer dan € 2 miljoen in de paragraaf Investeringen een tekstuele toelichting wordt gegeven, zo ook in deze MJPB 2019 – 2022. De hier toegelichte investeringen zijn alle reeds door de gemeenteraad vastgesteld.

Renovatie en uitbreiding Museum Arnhem
Programma	De ingrepen in Museum Arnhem richten zich op een uitbreiding en renovatie van het monumentale deel (o.a. publieksfaciliteiten) en realisatie van een nieuw depot.
Planning	Realisatie in 2019
Raming	Bruto investering: 14,7 mln.
Raming	Netto investering: 14,7 mln.
Beschikbare middelen	Het benodigde krediet voor het Museum is beschikbaar gesteld door de gemeenteraad bij vaststelling van het MIP in de MJPB 2017 - 2020. Voor het depot wordt het benodigde krediet beschikbaar gesteld bij vaststelling van het MIP in de MJPB 2018 - 2021.
Randvoorwaarden	-

Kentalis
Programma	Koninklijke Kentalis verzorgt in Arnhem aan de Dr. P.C.M. Bosschool en De Stijgbeugel onderwijs voor kinderen en jongeren met een auditieve en/of communicatieve beperking. Daarnaast heeft zij voorzieningen voor diagnostiek, behandeling en begeleiding. Om haar activiteiten optimaal af te kunnen stemmen op de behoeften van de doelgroep heeft zij besloten tot het ontwikkelen van brede regionale Zorg Onderwijs Combinaties (ZOC) op verschillende locaties in Nederland, onder andere in Arnhem.
Betrokkenen	Kentalis
Planning	De investering was oorspronkelijk gepland voor 2014 en is doorgeschoven naar 2019.
Raming	Bruto investering: 10,3 mln
Raming	Netto investering: 10,3 mln
Beschikbare middelen	Krediet van 10,3 mln
Randvoorwaarden	Kentalis draagt financieel de investering van de huisvesting van de zorgcomponenten.

Briant College / De Ommezwaai
Programma	Renovatie van locatie Briant college ( Voortgezet speciaal onderwijs) en nieuwbouw daarnaast ten behoeve van de Ommezwaai (speciaal onderwijs). Tussen beide scholen in wordt een gezamenlijke sportvoorziening gebouwd.
Programma
Betrokkenen	De onderwijsspecialisten en Sportbedrijf Arnhem
Planning	Realisatie in 2019
Raming	Bruto investering: 13,2 mln. Netto investering: 12,0 mln.
Beschikbare middelen	€ 12,0 mln. is beschikbaar in het totale financieringspakket toekomstige huisvesting (V)SO. De dekking bestaat uit reeds beschikbaar investeringskrediet en exploitatiemiddelen ter dekking van de kapitaallasten.
Randvoorwaarden	Bijdrage van schoolbestuur voor frisse scholen en renovatie Briant college

Nieuwbouw Prisma Heijenoordseweg
Programma	Het vervangen van de huidige verouderde school voor Speciaal onderwijs op een naastgelegen perceel, inclusief sportvoorziening.
Programma
Betrokkenen	De onderwijsspecialisten
Planning	Realisatie in 2020
Raming	Bruto investering: 12,6 mln. Netto investering: 12,2 mln.
Beschikbare middelen	€ 12,2 mln. is beschikbaar in het totale financieringspakket toekomstige huisvesting (V)SO. De dekking bestaat uit reeds beschikbaar investeringskrediet en exploitatiemiddelen ter dekking van de kapitaallast.
Randvoorwaarden	Bijdrage van schoolbestuur voor frisse scholen

Renovatie Mariëndaal aan de Middachtensingel
Programma	Deze locatie was oorspronkelijk slechts tijdelijk. Nu is besloten om deze school voor Voortgezet speciaal onderwijs te renoveren zodat deze weer een groot aantal jaren mee kan. Bestaande sporthal aan de Kinderkamp wordt vervangen door nieuwbouw en zal ook worden gebruikt door basisscholen uit de omgeving.
Programma
Betrokkenen	De onderwijsspecialisten en Sportbedrijf Arnhem
Planning	Realisatie in 2020
Raming	Bruto investering: 11,9 mln. Netto investering: 11,0 mln.
Beschikbare middelen	€ 11,9 mln. is beschikbaar in het totale financieringspakket toekomstige huisvesting (V)SO. De dekking bestaat uit reeds beschikbaar investeringskrediet en exploitatiemiddelen ter dekking van de kapitaallast.
Randvoorwaarden	Bijdrage van schoolbestuur voor frisse scholen en renovatie

Uitbreiding in wijk Schuytgraaf met 3e schoollocatie
Programma	De bestaande schoollocaties (MFC Omnibus en MFC De Salamander) zullen op korte termijn de verwachte leerlingaantallen niet binnen de huidige beschikbare ruimte kunnen opvangen. Ook zullen de nu in gebruik zijnde noodlokalen naast het MFC Salamander binnen enkele jaren moeten worden afgebroken. Op de nieuwe locatie is tevens ruimte gereserveerd voor een verdere uitbreiding die wordt verwacht in 2023.
Programma	Deze uibreiding is opgenomen in het door de raad in juli 2017 goedgekeurde Integraal Huisvestings Plan voor basisscholen
Betrokkenen	Delta, De Basis, Fluvius
Planning	Realisatie in 2018
Raming	Bruto investering: 3,7 mln. Netto investering: 3,7 mln.
Beschikbare middelen	€ 3,7 mln. is beschikbaar binnen het IHP primair onderwijs. De dekking bestaat uit reeds beschikbaar investeringskrediet en exploitatiemiddelen ter dekking van de kapitaallast.
Randvoorwaarden	-

Vervangende nieuwbouw De Krakeling in Vredenburg
Programma	Vervanging op bestaande locatie voor een drietal basisscholen (Ommelander, Aletta Jacobs en de Troubadour)
Programma	Deze vervanging is opgenomen in het door de raad in juli 2017 goedgekeurde Integraal Huisvestings Plan voor basisscholen
Betrokkenen	Delta, De Basis, Fluvius
Planning	Realisatie in 2019
Raming	Bruto investering: 5,6 mln. Netto investering: 4,9 mln.
Beschikbare middelen	€ 4,9 mln. is beschikbaar binnen het IHP primair onderwijs. De dekking bestaat uit reeds beschikbaar investeringskrediet en exploitatiemiddelen ter dekking van de kapitaallast.
Randvoorwaarden	Bijdrage van schoolbesturen

Renovatie scholen Breezandpad
Programma	Renovatie van tweetal scholen (Blinkert en de Troubadour) in aansluiting op de vervangende nieuwbouw van De Kringloop.
Programma	Deze renovatie is opgenomen in het door de raad in juli 2017 goedgekeurde Integraal Huisvestings Plan voor basisscholen
Betrokkenen	De Basis, Fluvius
Planning	Realisatie in 2019
Raming	Bruto investering: 2,1 mln. Netto investering: 1,9 mln.
Beschikbare middelen	€ 2,1 mln. is beschikbaar binnen het IHP primair onderwijs. De dekking bestaat uit reeds beschikbaar investeringskrediet en exploitatiemiddelen ter dekking van de kapitaallast.
Randvoorwaarden	Bijdrage van schoolbesturen

Vervangende nieuwbouw en renovatie De Piramide en Horizon
Programma	Vervangende nieuwbouw voor De Piramide en renovatie van de Horizon op de locatie aan de Groningensingel
Programma	Deze vervanging is opgenomen in het door de raad in juli 2017 goedgekeurde Integraal Huisvestings Plan voor basisscholen
Betrokkenen	De Basis, Delta
Planning	Realisatie in 2018
Raming	Bruto investering: 3,1 mln. Netto investering: 2,8 mln.
Beschikbare middelen	€ 2,8 mln. is beschikbaar binnen het IHP primair onderwijs. De dekking bestaat uit reeds beschikbaar investeringskrediet en exploitatiemiddelen ter dekking van de kapitaallast.
Randvoorwaarden	Bijdrage van schoolbesturen

Vervangende nieuwbouw voor drietal scholen in Presikhaaf Oost
Programma	Vervangende nieuwbouw voor een drietal scholen (Willem Drees, John F. Kennedy en IBN- i Sina)
Programma	Deze vervanging is opgenomen in het door de raad in juli 2017 goedgekeurde Integraal Huisvestings Plan voor basisscholen
Betrokkenen	De Basis, Fluvius en Simon
Planning	Realisatie in 2020
Raming	Bruto investering: 5,2 mln. Netto investering: 4,5 mln.
Beschikbare middelen	€ 4,5 mln. is beschikbaar binnen het IHP primair onderwijs. De dekking bestaat uit reeds beschikbaar investeringskrediet en exploitatiemiddelen ter dekking van de kapitaallast.
Randvoorwaarden	Bijdrage van schoolbesturen

Vervangende nieuwbouw voor tweetal scholen in Malburgen Oost
Programma	Vervangende nieuwbouw voor een tweetal scholen ( Mozaïk en Johannes)
Programma	Deze vervanging is opgenomen in het door de raad in juli 2017 goedgekeurde Integraal Huisvestings Plan voor basisscholen
Betrokkenen	De Basis, Delta
Planning	Realisatie in 2021
Raming	Bruto investering: 6,4 mln. Netto investering: 5,8 mln.
Beschikbare middelen	€ 5,8 mln. is beschikbaar binnen het IHP primair onderwijs. De dekking bestaat uit reeds beschikbaar investeringskrediet en exploitatiemiddelen ter dekking van de kapitaallast.
Randvoorwaarden	Bijdrage van schoolbesturen

Meerjareninvesteringsplan (MIP) gemeente Arnhem 2018-2022

	Programma				Investeringsbedragen			x € 1.000
Nr.	Omschrijving	Omschrijving investering	E / M nut *)	2018 **)	2019	2020	2021	2022
R2	Verkeer, vervoer en water-	Straatparkeren:
	staat	- Parkeerautomaten	E	506	50	50	50	55
		- Digitalisering parkeerproducten	E	70	0	0	0	0
		- Bebording	E	24	0	0	0	0
		Garageparkeren:
		- Bewegwijzering PG Arnhem Centraal	E	400	0	0	0	0
		- Sprinklerinstallaties PG Arnhem Centraal	E	0	0	6
		- Vervangen garage-apparatuur (alle drie)	E	360	550	50	50	55
		- CCTV Camera video vervang. PG Centraal	E	56	0	0	0	0
		- Planmatig onderhoud Langstraat 10	E	65	0	0	0	1
		- Planmatig onderhoud Willemstunnel	E	142	0	240	85	0
		- Planmatig onderhoud Velperbuitensingel	E	0	0	0	19	3
		Andere afdelingen:
		- Parkeermaatregelen infra	E	97	60	60	60	60
		- Parkeermaatregelen OR	E	0	20	20	20	25
		Verkeersinfrastructuur/- voorzieningen /
		-regelingen:
		- Verkeersinfrastructuur	M	1.532	1.643	1.239	986	986
		- Kunstwerken w.o. viaducten A325	M	772	1.663	693	650	650
		- Verkeerskrediet algemeen	M	214	170	170	175	175
		- Verkeersregelinstallaties	M	680	660	1.356	3.705	800
		Overige:
		- Diversen m.n. Schelmseweg	M	156	0	0	0	0
		- Voormalige landbouwwegen	M	411	0	0	0	0
		- Gladheidsbestrijding	M	196	57	57	57	57
		- Ontsluiting RIN-locatie (Sylva's Bos)	M	80	0	0	0	0
		Openbare verlichting:
		- Masten algemeen: OV projecten	M	2.677	2.435	1.344	1.853	1.375
		- Kabels	M	275	76	71	98	425
R3	Economie	Infocentrum Slag om Arnhem	E	50	0	0	0	0
R4	Educatie	Onderwijshuisvestingsprogramma (OHP)
		Onderwijshuisvestingsprogreamma regulier	E	1.100	1.100	1.100	1.100	1.100
		Renovatie/Nieuwbouw regulier onderwijs
		Schuytgraaf:
		- Grond veld 22a	E	813	0	0	0	0
		- Uitbreidng OW (3 lok)	E	661
		- Uitbreiding 14 lok	E	0	0	4.425	0	0
		Mesdaglaan 70:
		- Gebouw OW Panorama	E		308
		- Sloop noodgebouw	E		19
		De Krakeling:
		- Gebouw OW Ommelander	E	0	0	0	2.924	0
		- Gebouw OW Da Vinci	E	0	0	0	2.808	0
		- Sloop gebouw	E	0	0	0	520	0
		Breezandpad 3-5:
		- Gebouw OW Klimboom	E	0	3.342	0	0	0
		- Gebouw IKC	E	0	459	0	0	0
		- Sloop gebouw	E	0	272	0	0	0
		C1 Groningensingel 1185:
		- Gebouw OW Piramide	E	0	0	3.033	0	0
		- Gebouw OW Horizon	E	0	0	681	0	0
		- Sloop gebouw	E	0	0	171	0	0
		Presikhaaf-Oost:
		- Gebouw OW Drees-Kennedy	E	0	0	0	3.514	0
		- Gebouw OW Ibn-i Sina	E	0	0	0	2.099	0
		- Sloop gebouw Kinderkamp	E	0	0	0	102	0
		Eimerssingel-Oost:
		- Gebouw OW Mozaiek	E	0	0	0	0	4.146
		- Gebouw OW Johannes	E	0	0	0	0	1.864
		- Sloop 3 gebouwen	E	0	0	0	0	355
		Gymzaal Fluitekruid	E	0	1.168	0	0	0
		Uitbreiding Wijzer	E	0	518	0	0	0
		Uitbreiding Pieter Jongeling	E		500	0	0	0
		Uitbreiding Jozef Sarto	E		263	0	0	0
		Uitbreiding Jozefschool	E		599	0	0	0
		Uitbreiding Arnhemse Montessori School	E	0	417	0	0	0
R4	Educatie	Huisvesting Speciaal Onderwijs
		Kentalis:
		- Gebouw en inrichtig	E	0	0	0	7.880	0
		Ommezwaai:
		- Gebouw en inrichtinhg	E	0	4.681	0	0	0
		Briant:
		- Gebouw en inrichting	E	0	0	4.537	0	0
		Briant / Ommezwaai:
		- Sportvoorziening	E	0	3.712	0	0	0
		Mariëndael:
		- Gebouw en inrichting	E	0	4.372	4.372	0	0
		- Sportvoorziening	E	0	0	3.217	0
		Prisma	E	2.700	0	9.536	0	0
R5	Cultuur, recreatie en sport	Valkenhuizen:	E
		- Asfalt	E	624	0	0	0	0
		- Zwembad	E	12.008	0	0	0	0
		Sporthal Middachtensingel:
		- Tribune	E	1.040	0	0	0	0
		- Installaties	E	560	0	0	0	0
		Ontwikkeling sportpark Drielsedijk	E	0	20	0	0	0
		Verlenging veld Bakenhof t.b.v. Rugby	E	0	64	0	0	0
		Verplaatsen verlichting rugbyclub	E	0	10	0	0	0
		Parkeerproblematiek Rijkerswoerd	E	0	50	0	0	0
		Opruimen gebouwen sportpark Lange water	E	0	30	0	0	0
		RVS ophangconstructie Grote Koppel	E	0	75	0	0	0
		Afvoer Grote Koppel	E	0	70	0	0	0
		Focus Filmtheater Arnhem	E	11.419	0	0	0	0
		Museum Arnhem	E	0	11.883	0	0	0
		Depot Museum Arnhem	E	0	2.444	0	0	0
		Archeologisch depot	E	0	412	0	0	0
		Voorzieningen in bossen en parken	E	70	40	50	50	50
		Eusebiuskerk: Restauratie 2017-2019	E	1.362	260	0	0	0
R6	Participatie en maat-
	schappelijke ondersteuning	Kantoorinrichting 3 D's	E	10	0	0	0	0
R7	Gezondheid en Milieu	Gemeentelijke Riolerings Plan (GRP)	E	7.121	8.356	8.211	5.711	5.711
		Ondergrondse containers (glas en papier)	E	1.253	25	25	25	32
		Ondergrondsafvaltransport	E	0	0	50	250	20
		Software Belastingdienst	E	0	50	0	0	0
		GFT-voorzieningen	E	0	300	0	0	0
		Verkleining trommels	E	0	300	0	0	0
		Afsluiten PDM-containers	E	0	100	0	0	0
		Investeringen Afhaal Breng Station (ABS)	E	0	1.500	0	0	0
		Cardreaders	E	0	500	0	0	0
		Versterken waterstofeconomie	E	0	250	0	0	0
R9	Financiën en bedrijfsvoering	Planmatig onderhoud	E	6.003	1.425	580	221	559
		Duurzaamheid	E	296	1.339	1.026	1.153	968
		Informatie Technologie (IT):
		- Diverse bedrijfsapplicaties	E	4.813	1.500	1.100	670	670
		- Hardwareplekken	E	75	0	0	0	0
		- Bedrijfsapplicatie 3 decentralisaties	E	227	0	0	0	0
		- Zaakgericht werken (EDDIE)	E	602	0	0	0	0
		Huisvesting en Facilitaire Zaken (HFZ):
		- Machines en installaties	E	512	729	530	27	412
		- Gereedschappen	E	97	62	60	60	51
		- Vervoermiddelen	E	392	788	70	203	104
		- Inrichting gebouwen en inventaris	E	771	1.087	666	68	235
		Adm. - Geo Apparatuur (installaties)	E	68	0	0	0	0
				63.361	62.784	48.796	37.193	20.944
*)	Economisch- / Maatschappelijk nut
**)	investeringen 2018 zijn geactualiseerd