De paragraaf geeft als volgt inzage in omvang en besteding door per type kapitaalgoederen inzicht te geven in geldende kaders, ambitieniveau van het onderhoud, feitelijke onderhoudssituatie en geplande inzet voor de komende jaren.

Het volgende beeld is waar te nemen:

• Er is sprake van toename van het te onderhouden areaal, waarvoor in principe extra onderhoudsmiddelen noodzakelijk zijn. Daarom wordt in deze begroting een bedrag gereserveerd voor areaal-ontwikkeling. Daar waar de toename van areaal daadwerkelijk leidt tot de noodzaak van een hoger onderhoudsbudget, zal deze reservering daarvoor worden ingezet.
• Bij het uitvoeren van groot onderhoud is er steeds meer aandacht voor duurzaamheid en circulair inkopen.
• Met gerichte en integrale programmering van het groot onderhoud en vervanging in de openbare ruimte worden de beschikbare middelen zo goed, duurzaam en efficiënt mogelijk ingezet.
• Door het organiseren van ontwerpateliers bij nieuwe ontwikkelingen, waarbij beheerders meedenken over de te realiseren inrichting, komt er op een zo vroeg mogelijk moment zicht op de kosten van het beheer en onderhoud van de (ver)nieuw(d)e openbare ruimte (beheerbewust ontwerpen).

In het bovenstaande overzicht zijn de in Arnhem gehanteerde basisniveaus (CROW) voor de diverse onderhoudsobjecten op hoofdlijnen weergegeven. Meer gedetailleerd wordt daarop ingegaan bij de diverse objecten van onderhoud.

Voor alle onderdelen van de openbare ruimte, die in deze paragraaf worden beschreven, geldt dat met de invoering van wijksturing vanaf 1 januari 2017 per wijk met de inwoners afspraken kunnen worden gemaakt over de besteding van de 'wijk gerelateerde budgetten openbare ruimte'. Hierdoor kunnen de onderhoudsniveaus in de wijken gaan afwijken van de niveaus die in bovenstaande tabel zijn aangegeven; niveaus die tot 1 januari 2017 voor de gehele stad golden.

• Beleidsnota Wegenonderhoud (raadsbesluit 2008);
• Besluitvorming bezuinigingen (raadsbesluiten 2012, 2013).

De huidige ambities liggen na verschillende bezuinigingen op het volgende niveau:

• niveau A voor fietspaden;
• niveau B voor hoofdwegen en busbanen (hoofdwegen en (hoofdnetwerk) fietspaden zijn gedefinieerd in de structuurvisie 2020, doorkijk 2040);
• niveau C voor wijkwegen, met parkeervakken op niveau D.

Vanwege de noodzaak tot bezuinigingen werd de afgelopen jaren de ambitie voor het kwaliteitsniveau voor wegen neerwaarts bijgesteld. Als gevolg daarvan zijn onderhoudsmaatregelen uitgesteld (moment van ingrijpen later) en werden ook minder preventieve maatregelen uitgevoerd. Inmiddels worden nu onderhoudsmaatregelen getroffen op wegen waar sprake is van genoemd uitgesteld groot onderhoud. Daarbij blijkt dat de technische staat van met name asfaltwegen in de praktijk verder is verslechterd dan destijds werd voorzien. De onderhoudsmaatregelen die nu (na uitstel) moeten worden getroffen zijn dan ook ingrijpender en daarmee vaak duurder dan eerder werd aangenomen. Doorwerken met het huidige budget  leidt ertoe dat uitstel van noodzakelijke maatregelen langer blijft voortduren, waardoor in de toekomst weer extra meerkosten dreigen te ontstaan. We zien dan ook dat het budget onvoldoende is om wegen duurzaam op het gewenste kwaliteitsniveau te (onder)houden.
Voorgesteld wordt de noodzakelijke uitbreiding van het structurele budget voor wegenonderhoud in twee stappen te realiseren. De uitbreiding van het budget voor wegenonderhoud is in het voorliggende financiële beeld beperkt tot een bedrag oplopend tot € 0,9 miljoen / jaar. De opgave is groter, en vergt een budgetverhoging oplopend tot € 1,4 miljoen / jaar. Er is daarnaast sprake van uitstel van groot onderhoud in afwachting van visievorming met betrekking tot herinrichting voor o.a.Velperweg, Oude Zevenaarseweg, Groningensingel . Hier worden in afwachting van de herinrichtingsplannen alleen maatregelen genomen om de weg veilig te houden.
Bij de begrotingsbehandeling volgend jaar (perspectiefnota MJPB 2020-2023) zal ruimte in het financiële beeld worden gezocht om het budget voor wegenonderhoud structureel op het juiste niveau te brengen.

• Het beheerplan, dat wordt opgesteld op basis van jaarlijkse weginspecties, is qua planning bepalend voor het groot onderhoud.
• Waar mogelijk wordt – met name voor wijkwegen – samenloop gecreëerd met ander groot onderhoud en de uitvoering van het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP). Het onderhoud van wijkwegen gebeurt in samenspraak met de teams leefomgeving.
• Uitvoering van de herinrichting van de Apeldoornseweg is gepland voor 2019/2020.
• Kansen voor het beperken van wateroverlast worden waar (financieel) mogelijk meegenomen in het groot onderhoud.

Nota uitrol Led-verlichting (2015) - Alle openbare verlichting zal  in LED-verlichting worden uitgevoerd (nieuwe aanleg en groot onderhoud).

Met het oog op de sociale veiligheid en verkeersveiligheid voldoet de openbare verlichting in het algemeen aan de verlichtingsklassen van de Nederlandse Stichting Voor Verlichtingskunde (NSVV), volgens ROVL 2011. Deze klassen zijn afgeleid van de Europese norm EN13.201. Voor de kwaliteit van de verlichting in woonwijken gaat het om de laagste verlichtingsklassen van de NSVV, die overeenkomen met het Politiekeurmerk Veilig Wonen);
Uit duurzaamheidsoverwegingen wordt  bij vervanging of nieuwe aanleg  voor LED-verlichting gekozen.  Met behulp van LED-verlichtingsarmaturen wordt gestreefd naar een reductie van 50 % op de energiekosten.  Hiermee wordt  bijgedragen aan de ambities van de veranderopgave Klimaat en Energie. (Meerkosten van LED-verlichting ten opzichte van conventionele verlichting moeten financieel opwegen tegen de besparingen die optreden bij gebruik gedurende 20 jaar).

• De vervanging van masten, armaturen en kabels vindt planmatig plaats, omdat uitstel van planmatige vervanging na enige jaren leidt tot incidentele vervanging tegen hogere vervangingskosten.
• De vervanging van armaturen met elektronische apparatuur vindt plaats aan het einde van hun (elektronisch-)technische levensduur van 20 jaar.
• Voor masten wordt een technische levensduur van 40 jaar aangehouden. De vervanging van oude kabels vindt plaats bij de vervanging van masten of bij het herstel van verhardingen.

De planning voor de vervanging van de masten, armaturen en kabels is afgestemd op de aangegeven uitgangspositie en wordt zo mogelijk afgestemd in samenloop met overige werkzaamheden groot onderhoud in de openbare ruimte.
De financiering vindt plaats vanuit investeringsbudgetten; De vervanging van armaturen en masten in de binnenstad is gepland in de periode 2018 t/m 2020. In de planning wordt nadrukkelijk afgestemd met de ambities voor de binnenstad (veranderopgave Vitale economie Arnhem Nijmegen, onderdeel Dynamische centrumstad aan de rivier).

• Licht op groen’/ over de exploitatie ( raadsbesluit 2004);
• ‘Het Groen Goed Verdeeld’ (collegebesluit 2006).

• Doelmatige inzet en beheer van verkeersregelinstallaties (VRI) en andere verkeersmanagementinstallaties zoals het parkeerverwijssysteem en het DBSA.
• Een goede technische staat en functionaliteit, vooral gericht op het handhaven van de verkeersveiligheid.
• Bijdrage aan leefbaarheid en bereikbaarheid, met een nadruk op het bevorderen van het gebruik van de fiets en het openbaar vervoer.

• Het huidige areaal is zowel technisch als functioneel (verkeerskundig) op orde.
• Het dagelijks onderhoud wordt met ingang van 2018 middels een nieuwe raamcontract uitbesteed aan een gespecialiseerde partij.

De vervanging van de verkeersregelinstallaties wordt gedaan vanuit het investeringsbudget.
Hierbij worden vaste termijnen gehanteerd:

• verkeersregelautomaat en LED-lantaarns: elke 15 jaar;
• masten en kabels: elke 30 jaar;
• bij reguliere vervangingen worden vanaf 2018 altijd verkeersregelautomaten geplaatst die via de landelijke standaard kunnen communiceren met voertuigen en smartphones.

De te realiseren ambitieniveaus zijn opgenomen in deze MJPB, deze zijn uitgewerkt in:

• Beheerplan civieltechnische kunstwerken 2018-2019
• Beheerplan beeldende kunstwerken 2017-2021

• Ambitie is de civieltechnische kunstwerken op basisniveau (kwaliteitsniveau B) te brengen en te houden;

Er zijn op dit moment 1456 civieltechnische kunstwerken (bijv. trappartijen, bruggen, tunnels en viaducten) en bij stadsuitbreiding neemt dit aantal verder toe.

• Alle kunstwerken worden jaarlijks functioneel geïnspecteerd (schoon en netjes, heel en veilig). Elke vijf jaar wordt een kunstwerk vervolgens technisch geïnspecteerd. Uit deze inspecties blijkt dat de objecten een redelijke staat van onderhoud hebben.

• Begin 2018 is een nieuw beheerplan, leidend voor het onderhoud in de komende jaren, in werking getreden. Op basis van bestaande inspecties staat voor 2019 in ieder geval vervangen tegels tunnels Airborneplein, groot onderhoud viaduct Lange Akkers, GO viaduct Wagnerlaan en vervangen voegovergangen viaduct Eldenseweg (afhankelijk detailinspecties) op de planning.
• In 2019 zal een nieuwe technische inspectie worden uitgevoerd, op basis hiervan zal een nieuw beheerplan worden opgesteld.

Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP5) 2014-2018 en aanpak wateroverlast Arnhem-Noord (raadsbesluit 2015).

• Uitgangspunt voor het GRP5 is uitvoering van wettelijk verplichte taken en een herstel- en vervangingsprogramma, waarmee de risico’s op bezwijkende riolen minimaal zijn.
• Alleen riolen met een levensduur van minder dan vijf jaar worden vervangen. Riolen met een levensduur minder dan 10 jaar worden alleen vervangen als ze in een projectgebied liggen.
• In het GRP5 zijn geen middelen opgenomen voor de aanpak van bekende plekken met wateroverlast op straat; In deze MJPB wordt bij R7 voorgesteld het huidige GRP, dat een looptijd kent tot en met 2018, te verlengen tot de invoering van de omgevingswet (nu voorzien  in 2021). Binnen het  in de begroting  beschikbare budget, zien wij mogelijkheden middelen te reserveren voor het optimaal mee koppelen van klimaatadaptatie en wel concreet het verminderen van de gevolgen van extreme wateroverlast. Deze ruimte ontstaat doordat de komende periode tijdelijk minder riolen aan vervanging toe zijn dan de afgelopen periode Dit is een accentverschuiving ten opzichte van het huidige GRP.
• Naar aanleiding van de wateroverlast in de zomer van 2014 is de aanpak wateroverlast Arnhem-Noord opgesteld en door de raad vastgesteld (2015). De aanpak is nadrukkelijk een gedeelde verantwoordelijkheid van de overheid (gemeente en waterschap) en de particulieren (bewoners, bedrijven, instellingen). Daarbij geldt als uitgangspunt dat de opgave ten aanzien van wateroverlast in de openbare ruimte worden opgelost en niet in het rioolstelsel.

• Over een groot deel van het gehele rioolstelsel zijn inspectiegegevens beschikbaar.
• Er wordt gewerkt met een projectenlijst op basis van de technische staat van het riool.
• Bij de uitvoering wordt gestreefd naar zoveel mogelijk samenloop met noodzakelijke bovengrondse werkzaamheden. Dit vraagt om een goede samenwerking met de teams Leefomgeving per gebied.

• De gemiddelde theoretische technische levensduur van een rioolstreng is 60 jaar. Belangrijke bepalende factoren voor de levensduur zijn de stabiliteit van de ondergrond, het gebruik van de buitenruimte boven het riool en het gebruik van het riool zelf. In de praktijk is de gemiddelde levensduur in Arnhem iets langer is dan 60 jaar. `De daadwerkelijke vervangingsnoodzaak wordt vastgesteld op basis van inspectieresultaten.
• In de komende planperiode worden alleen die riolen vervangen die op technische gronden ook echt vervangen moeten worden.

• Aanpak Wateroverlast Arnhem-Noord (2015);
• Waterplan (gezamenlijk plan van gemeente en beide waterschappen);
• Fonteinenvisie;
• Gemeentelijke Rioleringsplan 2014-2018 (2015);
• Waterbeheerplannen van beide Waterschappen;
• Omgevingsvisie Gelderland.

Het beleidsveld 'Water' omvat onder meer beheer en onderhoud van afkoppelvoorzieningen (deze voorzieningen zorgen er voor dat regenwater niet in het riool terecht komt maar in de bodem zakt), ecozones, moerassen, sloten, paddenpoelen én oppervlaktewater(bodems) zoals de Immerlooplas, Nieuwehaven, Defensiehaven, haven van Coers, Rijnkade, Nieuwe kade en de dijkdoorbraakkolken. Ook het onderhoud aan civieltechnische watergerelateerde werken, zoals beekriolen, duikers, beschoeiingen en fonteinen hoort in deze categorie. De ambitie is:

• het watersysteem op orde brengen en houden;
• met de (water)partners de watergerelateerde opgaven oplossen door zoveel mogelijk voor ruimtelijke oplossingen te kiezen waarbij het water tegelijk een rol kan spelen in het vergroenen en verkoelen van de stad.

• Het Waterplan is tot nu toe overeenkomstig het uitvoeringsprogramma gerealiseerd.
• Het beheer van duikers & beekriolen was projectgewijs vormgegeven en is omgevormd tot een systematische aanpak.
• Het beheer van de waterbodems wordt nu nog projectsgewijs vormgegeven en wordt omgevormd tot een systematische aanpak.
• Van de onderhoudstoestand van vooral de duikers en beekriolen is steeds meer bekend. In de afgelopen periode is veel energie gestoken in het controleren en waar nodig corrigeren van de bestaande beheergegevens van de duikers en beekriolen. De locatie, de ouderdom en de onderhoudstoestand van ca. 80 duikers & beekriolen zijn in kaart gebracht. Daar waar nodig is inmiddels ook groot onderhoud uitgevoerd.

• Tot 2020 worden systematisch alle duikers & beekriolen geïnspecteerd die onder de spoor-, snel- en hoofdwegen liggen.
• Door reiniging en inspectie van de duikers en beekriolen kan de fysieke conditie (het schadebeeld) worden beoordeeld en de onderhoudsbehoefte in beeld worden gebracht. Op basis daarvan worden ook in deze planperiode de beheersmaatregelen uitgezet.
• Het baggeren van de Defensiehaven is noodzakelijk en zal in 2019 worden uitgevoerd. Hiervoor is in 2019 in deze MJPB 5 ton opgenomen.

Groenvisie 2018-2035 (raadsbesluit 2018).

• De Groenvisie bevat een visie op ontwikkeling, inrichting en beheer van al het grote groen in en om de stad en geeft kaders mee voor het groen in en om de stad Arnhem.
• Wijkgroenbeheer is gericht op instandhouding van de gewenste streefbeelden en de gebruiksfunctie van een groengebied. Op de ene plaats leidt dit tot natuurlijk groen en op een andere tot meer cultuurlijk groen. De ambitie is als volgt:

o   onderhoudsambitie wijkgroen: technisch beheer (snoeien e.d.) op B niveau en onkruidbeheersing op C-niveau;
o   onderhoudsambitie groen in de binnenstad en winkelcentra: A-niveau.

• Groen in en om de wijken: het dagelijks onderhoud resulteert in een beeld op C- niveau. Het gaat dan om het onderhoud van heesters, hagen, boomspiegels, struwelen en gazons. Groen in de binnenstad en winkelcentra: het onderhoud wordt op A-niveau gehouden.
• Als beheerknelpunt is naar boven gekomen de opmars van diverse invasieve exoten. In de begroting  is € 1 miljoen incidenteel gereserveerd voor de bestrijding van invasieve exoten. Inzet is gewenst vanaf 2019, maar kan het beste worden gespreid over 3 jaar: € 333.000 in 2019, 2020 en 2021 (zie ook parken en bossen).

• Dagelijks onderhoud wordt uitgevoerd op het vastgestelde onderhoudsniveau;
• Vervangingen: er staan enkele kleinschalige vervangingen in verschillende wijken op de planning. Waar mogelijk worden deze integraal opgepakt met andere projecten. Vervangingen worden in overleg met de teams Leefomgeving uitgevoerd;
• Een van de groenrenovatie projecten is het opknappen van het Jubileumpark in 2019.
• Invasieve exoten; doelstelling is om deze zeer terug te dringen, en waar dit niet mogelijk is de uitbreiding te stoppen. Op basis van het bestrijdingsplan wordt in 2019 gestart met structurele bestrijding.

• Nota Ruimte voor de Jeugd (Spelennota) 2010-2020 (raadsbesluit 2009);
• Initiatiefvoorstel Groene Speelplaatsen (raadsbesluit 2013).
• Speelvoorzieningen in de (semi-) openbare ruimte moeten voldoen aan de normen van het Warenwetbesluit Attractie- en Speeltoestellen (WAS).

De ambitie die binnen de huidige kaders nagestreefd worden, is:

• behoud van de 10% (groene) veilige gebruiksruimte;
• waar mogelijk grote natuurlijke speel- en ontmoetingsruimtes voor alle leeftijden in de wijken;
• de onderhoudsambitie voor speelvoorzieningen is niveau B.

• Vervangingen: versleten speeltoestellen worden verwijderd en in afstemming met de teams Leefomgeving vervangen of anders ingevuld naar de wensen van de wijk.
• Dagelijks onderhoud: wordt uitgevoerd om de huidige speeltoestellen in stand en veilig bespeelbaar te houden. Het wordt grotendeels op B-niveau uitgevoerd, behalve voor het onderdeel beplakking en graffiti dat op C-niveau wordt uitgevoerd.
• Inspectie: alle speelvoorzieningen in de openbare ruimte worden 2 keer per jaar op functionaliteit geïnspecteerd en 1 keer per jaar op technische kwaliteit. Dit is conform de normen van het Warenwetbesluit Attractie- en Speeltoestellen (WAS). Geconstateerde gebreken worden hersteld of ook anderszins opgelost.

• Versleten speeltoestellen en speeltoestellen die niet meer veilig bespeelbaar zijn worden verwijderd.
• Vervangen of plaatsen van speeltoestellen wordt afgestemd met de teams Leefomgeving.
• Dagelijks onderhoud en inspectie worden uitgevoerd op vastgesteld onderhoudsniveau.

Groenvisie 2018-2035 (raadsbesluit 2018).

• Beheer- en onderhoudsmaatregelen zijn gericht op duurzame instandhouding van het bomenbestand en de bomenstructuur.
• Hierbij is speciale aandacht voor waardevolle bomen.
• Bomen kunnen vitaal oud worden met voldoende boven- en ondergrondse groeiruimte.
• Het ambitieniveau voor het onderhoud aan vrijstaande (straat)bomen is B.

De gemeente als boomeigenaar dient volgens het Burgerlijk Wetboek de algemene zorgvuldigheidsnormen in acht te nemen, de zorgplicht.

• Dagelijks onderhoud: de vrijstaande (straat)bomen worden op B-niveau onderhouden.
• Zorgplicht: alle bomen in de openbare ruimte worden periodiek vooral op veiligheid gecontroleerd door visuele boomcontrole.

• In de periode tot en met 2019 wordt de huidige staat van de bomenlanen geïnventariseerd. Hierin wordt het percentage uitgevallen bomen in beeld gebracht. Daarmee wordt in beeld gebracht welke bomenlanen op termijn aan vervanging toe zijn.
• Dagelijks onderhoud van de vrijstaande bomen wordt op het vastgestelde onderhoudsniveau uitgevoerd. De visuele boomcontrole en de daaruit voortvloeiende maatregelen worden uitgevoerd.

• Groenvisie 2018- 2035(raadsbesluit 2018);
• Gebiedsvisie Moscowa 2007-2030 (raadsbesluit 2007);
• Beheervisie Park Angerenstein 2006 - 2016 (2005);
• Beheervisie Park Klarenbeek, Braamberg en 't Hazegrietje 2007- 2017 (2007);
• Beheervisie Sonsbeek, Zijpendaal en Gulden Bodem 2008-2018 ( 2008);
• Beheervisie Park Sacre Coeur 2008 - 2018 (2008);
• Beheervisie Park Presikhaaf 2010 - 2019 (2010);
• Beheervisie Polderlinten (dijken, oude lintwegen en zeegen) 2011-2020 (2012);
• Beheervisie Park Immerloo- De Wheme  2014 - 2023 (2013);
• Beheervisie Arnhem Veluwe2015 - 2024 (2015).

• Ruimte voor recreatie, sport en samenleven én de instandhouding en verbetering van erfgoed en ecologische systemen. Concreet bij onder meer de instandhouding van de rijksmonumenten Moscowa, Sonsbeek, Zijpendaal en Gulden Bodem.
• Onderhoud is tenminste op B-kwaliteitsniveau.
• De wens is om :
  • invasieve exoten reuzenbalsemien en reuzenberenklauw in 2022 volledig verwijderd te hebben van de gemeentelijke terreinen, conform EU regelgeving;
  • Het areaal Japanse Duizendknoop onder controle te krijgen (er vindt geen verdere verspreiding meer plaats, het areaal wordt terug gedrongen).

De Barrokkelaan van Zijpendaal is in verval geraakt. In de laan moeten diverse bomen gekapt en vervangen worden. In Sonsbeek is de wijze van beheer en voorkomen van boom-en beplantingsgroepen (clumbs) in het cultuurhistorische beekdal punt van onderzoek. Op basis daarvan zullen beheer ingrepen als dunning, aanvulling en eventueel vervanging worden opgepakt. Sonsbeek wordt intensief gebruikt er is ook een veelheid aan evenementen. Dit heeft effect op de beplanting. Met belanghebbenden wordt de gebruiks intensiteit en effecten en draagvlak in kaart gebracht.

Bij het beheer van de parken wordt ieder jaar een aantal parken systematisch op alle beheeronderdelen beoordeeld en uitvoering binnen de beschikbare middelen aangepakt.

Voor het beheerknelpunt invasieve exoten zijn voor de periode 2019-2021 extra middelen gereserveerd. In de begroting is € 1 miljoen incidenteel gereserveerd voor de bestrijding van invasieve exoten. Inzet is gewenst vanaf 2019, maar kan het beste worden gespreid over 3 jaar: € 333.000 in 2019, 2020 en 2021. V ia een planmatige aanpak zullen gericht zijn op uitvoeren wettelijke taken: bestrijding reuzen berenklauw en reuzenbalsemien; nieuw vestiging Japanse Duizendknoop tegen gegaan (risico schade aan wegen en constructies en massale verspreiding), bewoners betrokkenheid worden vergroot.  Daarnaast wordt gezocht naar aanvullende middelen om het gewenste eindresultaat te kunnen realiseren.

• 2019-2021 extra bestrijding invasieve exoten.
• In 2019/ 2020/ 2021 uitvoering grootschalig onderhoud, aanvulling en verjonging van beplanting, de Barokkelaan in Zijpendaal en de boomgroepen/ clumbs in Sonsbeek.
• 2019/ 2020 actualisering beheervisie Sonsbeek/ Zijpendaal en Gulden Bodem.
• 2019 Systematische beoordeling beheer Parken Klarenbeek, Sonsbeek oost en Park Westerveld.

• Afvalplan 2012-2020 (raadsbesluit 2012);
• Uitrol omgekeerd inzamelen (raadsbesluit juni 2015);
• Overeenkomst voor het Ondergronds Afval Transportsysteem bij Arnhem Centraal (OAT);
• Raadsbesluit invoering van Diftar (systeem met gedifferentieerde tarieven, waarbij de hoogte van de afvalstoffenheffing is gekoppeld aan de hoeveelheid aangeboden restafval) en aangenomen amendement 'Kaders voor uitwerking van diftar' (september 2017).
• Door de Autoriteit Persoonsgegevens opgelegde last onder dwangsom op het met een pas openen van de ondergrondse container uit het oogpunt van ongeoorloofde registratie van persoonsgegevens.

• In het Afvalplan is de ambitie opgenomen om in 2020 te komen tot meer hergebruik van het huishoudelijk afvalen. Arnhem heeft daarvoor de systeemkeuze van Omgekeerd Inzamelen gemaakt in 2015. Om een extra impuls aan afvalscheiding te geven is besloten om door middel van een heffingssysteem van gedifferentieerde tarieven, ook een prijsprikkel te gaan geven.
• Zorg voor een geborgde functionaliteit (geen storingen aan de voorzieningen).
• Te allen tijde een veilige situatie bij de inzamelvoorzieningen voor gebruikers en passanten.

• Omgekeerd Inzamelen is in 2018 ingevoerd in de hele stad, met uitzondering van de binnenstad.
• De ondergrondse containers zijn vanaf juli 2017 zonder pas toegankelijk. De reeds geplaatste toegangscontrole-systemen (readers en passen) in de containers zijn buiten werking gesteld en vanaf juli 2017 niet meer geplaatst in nieuwe containers.
• Zowel preventief als correctief onderhoud zijn uitbesteed.
• Staat van onderhoud van de ondergrondse containers is nu (na verandering van de onderhoudssystematiek) voldoende tot goed.
• Systemen zijn voorzien van een veiligheidskeurmerk. Er worden periodiek controles uitgevoerd.

• Bij invoering diftar zullen de toegangscontrole-systemen opnieuw operationeel gemaakt moeten worden en is pasgebruik, na opheffing van de last, weer toegestaan.
• Jaarlijkse evaluatie of op basis van de controles of de onderhoudsovereenkomst nog voldoende actueel is of aangevuld moet worden.
• Noodzakelijke investeringen in het OAT zijn voorzien in de exploitatie, ook na 2019.
• De voorbereidingen om een DIFTAR-systeem in te voeren, worden voortgezet.

• Sportvisie (raadsbesluit  2011);
• Arnhemse Accommodatienota (raadsbesluit 2014).

• Integraal en efficiënt beheer, exploitatie en onderhoud van de buitensportaccommodaties, passend bij de wensen en behoeften van de huidige en potentiële gebruikers.
• Bij het integrale en efficiënte beheer wordt uitgegaan van de kwalificatie “voldoende tot goed” op basis van de uitgangspunten in het kwaliteitssysteem voor sportvelden (KYBYS).
• Uitgangspunt is voorts dat een deel van het uitvoerende werk wordt uitgevoerd door medewerkers met een blijvende of tijdelijke achterstand tot de arbeidsmarkt.

• Uitgangspunt is dat de externe verzelfstandiging van Sportbedrijf Arnhem geen consequenties heeft voor de onderhoudstoestand van de velden.
• Op basis van inspecties is geconstateerd dat de staat van onderhoud van de accommodaties, zowel op sporttechnisch als op cultuurtechnisch gebied op dit moment voldoende tot goed is.

• Het reguliere onderhoud aan de overblijvende sportparken zal op het huidige kwaliteitsniveau worden uitgevoerd vanuit de normale onderhoudsbudgetten.
• Onderhoud aan velden die tijdelijk niet worden gebruikt, zal worden geminimaliseerd.
• Noodzakelijke renovaties en vervangingen zijn voor de periode 2019–2022 voorgedragen in de meerjarige investeringsplanning van het sportbedrijf.

• Sportvisie (raadsbesluit 2011);
• Arnhemse Accommodatienota (raadsbesluit 2014).

• Nieuwbouw van zwembad Valkenhuizen is voorzien in de periode 2019–2022, echter de aanbesteding is stopgezet als gevolg van overschrijding van het beschikbare budget.
• De beschikbare investeringsbedragen zijn opgenomen in de meerjarige investeringsplanning van de gemeente.

• De staat van installaties in beheer bij het Sportbedrijf Arnhem is goed, waarbij Valkenhuizen wel aan het eind is.
• Een deel van de installaties in de zwembaden (de gebouw gebonden installaties) is in beheer bij het Vastgoedbedrijf Arnhem. Hierover vindt afstemming tussen beheersmatige en inhoudelijke verantwoordelijkheid plaats.

• Voortzetting van het reguliere onderhoud conform genoemd onderhoudsplan, met dien verstande dat wordt geanticipeerd op de nieuwbouw.
• Tijdige vervanging van installaties in de periode 2019-2022 is voorgedragen voor de meerjarige investeringsplanning.

• Het uitvoeringsbeleid vastgoedbedrijf.
• Voor alle panden in permanent beheer zijn er 40-jarige onderhoudsplannen die jaarlijks worden geactualiseerd en opgenomen in de meerjarenprogrammabegroting.
• Bij het vastgoed gelden als deelportefeuilles onderwijsgebouwen (R4), culturele-, erfgoed- en

sportvoorzieningen (R5), welzijnsvoorzieningen (R7), gemeentelijke huisvesting (R9), bijzonder vastgoed en
vastgoed in de openbare ruimte (R2).

• De ambitie voor de technische staat van het vastgoed is een NEN2767-conditie score van 3 of beter. NEN 2767 is een methode voor het objectief en uniform meten van de fysieke kwaliteit van bouw- en installatiedelen van gebouwen en/of infrastructuur. De score loopt van 1 tot 6, daarbij is 1 zeer goed en 6 zeer slecht. Conditiescore 3 staat gelijk aan een redelijke conditie. Het door de gemeente aangekochte vastgoed voor stedelijke ontwikkelingsprojecten wordt niet op een conditiegerichte manier onderhouden, omdat deze panden tijdelijk in beheer zijn.
• Het gemeentelijk vastgoed wordt fasegewijs verduurzaamd met de Trias Energetica (eerst energie besparen, restbehoefte zoveel mogelijk duurzaam invullen) als kompas.

• Het gemeentelijk vastgoed voldoet aan het gewenste kwaliteitsniveau, met uitzondering van gebouwen die op korte termijn hun functie verliezen of gebouwen die op korte termijn gerenoveerd worden.

• Lasten en baten voor beheer en onderhoud van het permanente vastgoed maken onderdeel uit van diverse programma’s in de gemeentebegroting. Jaarlijks wordt er gemiddeld € 1,4 miljoen geïnvesteerd in vervangingsonderhoud en verduurzaming van het gemeentelijk vastgoed. Onderdeel daarvan is de verduurzaming van 21 gemeentelijke panden uit de kernportefeuille. Voor de opgave om het vastgoed te verduurzamen is, in het kader van het Gelders energieakkoord en het Arnhemse programma New energy made in Arnhem, een plan gemaakt. Gemiddeld zal in de komende 10 jaar hiervoor een bedrag van €320.000 worden uitgetrokken. Bij de verduurzaming van het vastgoed wordt zoveel mogelijk aangesloten bij de geplande werkzaamheden in het kader van het meerjarenonderhoudsplan (MJOP).
• Met ingang van 2019 is een jaarlijks investeringskrediet voor duurzaamheidsmaatregelen in de MJPB opgenomen ter grootte van € 800.000. Deze investeringen moeten worden terugverdiend via een besparing op de energielasten.
• Daarnaast wordt er in de periode 2019-2022 gemiddeld € 4,3 miljoen uitgegeven planmatig en storingsonderhoud.