Meedoen in Arnhem
Inspanningen gericht op het realiseren van de ambitie en doelen:

• Preventie, Informele zorg en mantelzorg. Intensiveren van preventie en vroegsignalering om zwaardere problematiek te voorkomen. Speerpunten zijn onder andere eenzaamheid en het verbeteren van de kwaliteit van mantelzorgondersteuning zodat het aanbod beter aansluit op de vraag van de mantelzorger en zorgvrager.
• Voorzieningen. In de wijken waar de behoefte het grootst en de noodzaak het hoogst is worden voorzieningen toegevoegd of verbeterd. Uitgangspunt is dat deze voorzieningen toegankelijk en betaalbaar zijn voor bewoners.
• Bewoners- en vrijwilligersinitiatieven worden ondersteund door de gemeente. Om de administratieve lasten te verminderen wordt een Shared Service Center opzet.
• Opvang. Er wordt gewerkt aan een aanpak die duurzame uitstroom uit de opvang bevordert. Cruciaal hierin is het bieden van toekomstperspectief op alle leefgebieden, waaronder wonen, taal, werk, participatie, zorg.
• Om het meedoen van specifieke doelgroepen te verbeteren, moet maatwerk worden ontwikkeld en geleverd. Maatwerk op het gebied van taal, netwerk, ondersteuning en werk.
• Specifiek voor vluchtelingen en statushouders wordt de integrale aanpak doorontwikkeld. Zij vinden niet vanzelfsprekend een plek in de samenleving, hiervoor hebben zij op alle gebieden maatwerk ondersteuning nodig. Uitgangspunt hierbij is dat ze zo vroeg als mogelijk op alle leefgebieden worden ondersteund (huisvesting, werk, taal, zorg) om te voorkomen dat deze doelgroep lange tijd aan de kant staat.
• Blijvende inzet op sociale acceptatie van alle Arnhemmers, ongeacht achtergrond, beperking of geaardheid. Discriminatie wordt aangepakt.

Doorbraak naar Werk
In lijn met de strategie zoals verwoord in het veranderprogramma Doorbraak Naar Werk (waar ook het waarom en het hoe van ambitie en doelen verwoord staan) wordt ingezet op de realisatie van de volgende subdoelen en strategische inspanningen:

1. Voorkomen dat Arnhemmers niet aan het werk raken en afhankelijk worden van inkomensondersteuning. Daarom wordt onze 'Bemiddelen aan de Poort'-aanpak gehandhaafd en wordt de ontwikkeling en inzet van preventieve aanpakken voor specifieke doelgroepen (onder andere leerlingen VSO/ PRO, studenten MBO1-2, oud nieuwkomers en nieuwe nieuwkomers, max- WW-ers, enzovoorts) geïntensiveerd in samenwerking met onze onderwijs-, (jeugd)zorg-, welzijns- en werkpartners.
2. Arnhemmers die al lange tijd aan de kant staan en afhankelijk zijn van inkomensondersteuning activeren op weg naar werk. Daarom wordt ervoor gekozen om actief op hen af te gaan en hen meer (op maat) vanuit hun (integrale) leefsituatie te helpen bij het zetten van stappen naar werk. Dit vraagt om een meer gebiedsgerichte benadering en aanpak van de opgave, waarbij in samenwerking met de teams leefomgeving en sociale sijkteams onze re-integratie- en inkomensinstrumenten worden ingezet. Het actief aan de slag gaan met het wegwerken van belemmeringen is een belangrijk spoor. Een integrale benaderingswijze gekoppeld aan de inzet op armoede en schulden maar ook aanpassingen in de systematiek helpen hierbij.
3. Arnhemmers die een beroep doen op ondersteuning vanuit de Participatiewet zo snel mogelijk op weg naar werk helpen. Daarom wordt ingezet op de doorontwikkeling van de in de basis neergezette uitvoeringsstructuur van de Participatiewet, de hieruit voortvloeiende doelgroepenaanpak en een goed funtionerende in-, door- en uitstroomketen. Daarbij gaat het om:

• een herijking van focus, inzet en werkwijze van het Cluster Werk & Inkomen (W&I).
• de doorontwikkeling van de uitvoeringspartners Centrum voor Activerend Werk (CAW), Scalabor en Werkgeversservicepunt (WSP) met ook het Leerwerkloket, hun onderlinge samenwerking en hun samenwerking met hun netwerkpartners (zorgaanbieders, onderwijsinstellingen, (sociale) werkgevers, uitzendbureaus, enzovoorts).

4. Werkgevers motiveren om hun werk inclusiever te organiseren. Daarom wordt sociaal ondernemerschap gestimuleerd, wordt ingezet op het lokaal, duurzaam en sociaal aanbesteden van onze gemeentelijke opdrachten, worden onze ketenpartners (met name Scalabor en WSP) gevraagd om gezamenlijk (verder) te bouwen aan een brede werkgeversdienstverlening en voorziet Arnhem een intensivering van de inzet van Participatiewet-instrumenten als loonkostensubsidie/ loondispensatie en jobcoaching.
5. De doeltreffendheid, doelmatigheid, rechtvaardigheid en rechtmatigheid van onze inspanningen binnen het sociaal domein in het algemeen en Participatiewet in het bijzonder beter monitoren en er slimmer op bijsturen en op handhaven. Daarom wordt ingezet op een beweging van sturen op input naar sturen op (maatschappelijke) impact, worden onze inspanningen voortdurend getoetst op 'bedoeling' en 'eenvoud' en wordt geïnvesteerd in een slimme handhaving.
6. Om sociaal ondernemerschap en de beweging naar impactsturing te bevorderen wordt een werkinvesteringsfonds (WIF) ingericht. Dit fonds van € 2,5 mln, dat als bestemmingsreserve is opgenomen in de voorliggende MJPB, wordt benut om beproefde of innovatieve re-integratie-initiatieven van publieke en private samenwerkingsverbanden te ondersteunen.
7. De haalbaarheid en realiseerbaarheid van onze lokale doelen en ambities vergroten door op (boven)regionaal niveau rondom het arbeidsmarktbeleid verbinding en afstemming te zoeken, te vinden en te borgen met de belangen en agenda's van onze partners in het Werkbedrijf en Economic Board (werkgevers, werknemers, onderwijs en regiogemeenten). Ook wordt gestreefd naar een gezamenlijke positionering en lobby richting het Rijk.
8. De haalbaarheid en realiseerbaarheid van de doelen en ambities vergroten door samen met de (verander)programma's Inclusie, Zorg Dichterbij, Educatie en Economie meer samenhang en wisselwerking aan te brengen in de afzonderlijke inspanningen.

Daarbij is relevant:

• Het vooraf inboeken van positieve resultaten van inspanningen wordt te risicovol geacht. De beïnvloedingsmogelijkheden van de gemeente zijn beperkt tot de uitgaven (aantal en prijs van uitkeringen). Op de inkomsten die op basis van een complexe en dynamische budgetsystematiek ontvangen worden van het Rijk, heeft de gemeente geen invloed.
• De voorlopige meerjarige prognose van het BUIG-budget laat een groot tekort zien (zie hoofdstuk 2). Hier wordt bij de bepaling van het gemeentebrede risicoprofiel rekening mee gehouden (paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing).

Zorg Dichterbij: Wmo/Jeugdwet
Om de doelstelling te bereiken dat meer Arnhemmers zorg op maat ontvangen, waarbij de zorg zo licht mogelijk en dichtbij is (doen wat nodig is) worden de volgende inspanningen geleverd:

• Intensiveren van preventie en vroegsignalering. Zo wil Arnhem meer algemene voorzieningen in de wijk ontwikkelen en stimuleren dat deze meer gebruikt gaan worden door inwoners als alternatief voor specialistische zorg.
• Versterken van de toegang en toewijzing van zorg en ondersteuning. Zo wil Arnhem de sociale wijkteams verder versterken en een nauwere samenwerking realiseren met andere verwijzers (zoals huisartsen) en onderwijs.
• Sturen op kwaliteit en resultaat bij zorgaanbieders, mede gericht op afschalen van specialistische zorg. Daarbij blijft het uitgangspunt dat passende en kwalitatief goede zorg wordt ingezet in een zo licht mogelijke vorm (doen wat nodig is).
• Ontschotten van zorgsystemen en financieringsstromen (WMO, Jeugdwet. WLZ, ZVW en Participatiewet).
• Vergroten inzicht of passende zorg en de gewenste afschaling van specialistische zorg ook wordt bereikt (monitoring).

Bovenstaande aanpak draagt ook bij aan de doelstelling om meer kwetsbare Arnhemmers eerder en langer (zelfstandig) thuis te laten wonen. Aanvullend op bovenstaande aanpak worden de volgende inspanningen geleverd:

• Maken van prestatie-afspraken met woningcorporaties over het woningaanbod, bijvoorbeeld over het aantal en de locatie van levensloopgeschikte woningen.
• Ontwikkelen van een huisvestingsprogramma voor diverse doelgroepen (jeugd, ouderen, OGGZ). Dit moet ook bijdragen aan de uitstroom vanuit de maatschappelijke opvang en beschermd wonen naar (begeleid) thuis wonen.
• Opstellen van een visie op wonen-zorg-welzijn, samen met stakeholders, belangenorganisaties, sociale wijkteams en teams Leefomgeving.
• Voorkomen van huisuitzettingen. Hierin is de samenwerking met ''Vroeg er op af'' van belang en de inzet van het Meldpunt Ontruimingen.
• Voorkomen en aanpakken zorggerelateerde woonoverlast onder andere door het bevorderen van het begrip en draagvlak in de wijk voor kwetsbare medemensen.

Deze opgave uit het veranderprogramma Zorg dichterbij heeft een relatie met het algemene woonbeleid dat onder R8 is vermeld. Daarnaast heeft de laatstgenoemde inspanning ook een relatie met veiligheid.

De transformatie van zorg is een uitdagende opgave en brengt financiële risico's met zich mee. Deze financiële risico's worden gedekt vanuit het Noodfonds. Daarbij is een aantal aannames gedaan. Aangezien de gemeente Arnhem op een aantal belangrijke punten nauwelijks invloed heeft bestaat het risico dat het Noodfonds eerder uitgeput is. Zo wordt ongeveer de helft van de jeugdzorg ingezet door geautoriseerde verwijzers, waarop de gemeente geen directe invloed heeft. Ook vanuit de wet Langdurige zorg is een tendens om mensen langer thuis te laten wonen waardoor de zorg ten laste komt van de WMO. Daarnaast heeft Arnhem te maken met vergrijzing en doen steeds meer jongeren een beroep op jeugdzorg.
De stijgende kosten van de zorg leiden mogelijk tot tekorten, die gedekt worden vanuit de BR Noodfonds. Het risico is aanzienlijk dat de BR Noodfonds eerder is uitgeput als nu voorzien. Hiervoor is in de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing een risico opgenomen.

Zorg Dichterbij: Armoedebeleid en schulddienstverlening
De doelstelling is dat meer Arnhemmers financieel zelfredzaam zijn. Om dit te bereiken worden de volgende inspanningen geleverd:

• Intensiveren van preventie. Arnhem wil voorkomen dat mensen in financiële problemen komen, bijvoorbeeld door betere voorlichting (meer aandacht voor financiële vaardigheden in het onderwijs, cursussen, vindbaarheid aanbod).
• Vroeg Eropaf wordt structureel aangeboden. Op basis van signalen van partners (onder andere corporaties, zorgverzekeraars) worden mensen die in financiële problemen dreigen te komen benaderd en wordt passende ondersteuning aangeboden.
• Bij het aanbod van de voorzieningen hebben de wijkteams regelruimte om te doen wat nodig is.

• Onderzoek naar het transformeren van inkomensondersteunende regelingen. Niet alleen compenseren van een tekort aan inkomen, maar ook kijken naar de effectiviteit en efficiëntie van de uitvoering.
• Stimuleren van kansrijk en perspectief opgroeien in Arnhem. Vanuit de wijkaanpak en de Armoedeagenda wordt sterk ingezet op het bestrijden en waar mogelijk voorkomen van achterstanden bij kinderen in armoede. Voorkomen moet worden dat deze kinderen de volgende generatie in armoede zijn.
• Het aanbod van de GelrePas wordt vanaf 2019 toegankelijk voor gezinnen met een inkomen tot 130% van de bijstandsnorm.
• Om het armoedebeleid op peil te brengen zijn extra middelen (€ 400.000) toegevoegd aan het armoedebudget. Een deel van dit budget wordt besteed aan bovengenoemde verruiming van de GelrePas.
• De kwijtschelding van de afvalstoffenheffing voor de minima wordt hersteld.

• Sturen op meer samenwerking tussen betrokken partners in de stad (onder andere herijking Armoedepact en aanbod en werkwijze schulddienstverlening).
• Blijven inzetten op terugdringen van beschermingsbewind door onder meer het aanbieden van passende en lichtere alternatieven zoals BooM (Budgetondersteuning op Maat) en goede samenwerking tussen verwijzers, rechtbank, bewindvoerders. Nadruk moet liggen op kwaliteit van dienstverlening en inzetten best passende vorm van ondersteuning.

Bij het intensiveren van preventie en vroegsignalering, alsmede het versterken van de toegang tot zorg en ondersteuning is Arnhem zich bewust dat op dit moment niet alle Arnhemmers met een ondersteuningsbehoefte bereikt worden. Met behulp van het programma Inclusie wordt verkend hoe deze nu nog onzichtbare groep beter bereikt kan worden.