Geamendeerde begroting 2019-2022

Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Samenvatting van de paragraaf

Samenvatting van de paragraaf

Hoe staat Arnhem er financieel voor? Net als wanneer iemand naar zijn eigen financiële positie kijkt, is het noodzakelijk om zicht te hebben in de wijze waarop de bezittingen zijn gefinancierd. Als iemand bijvoorbeeld een relatief goed en zeker inkomen heeft om zijn huur of hypotheek te betalen, verder geen grote schulden heeft en ook nog over een spaarsaldo beschikt, dan kan worden geconcludeerd dat zijn financiële positie solide is.

Zo is het ook bij gemeenten. Heeft Arnhem geen of weinig schulden, een goed gevulde bankrekening (algemene reserve) en zijn de baten vrijwel ieder jaar even hoog of iets hoger dan de lasten, dan staat Arnhem er over het algemeen goed voor.
Het weerstandsvermogen geeft daarnaast aan in welke mate de gemeente Arnhem in staat is om de gevolgen van risico's op te vangen zonder dat het beleid of de uitvoering daarvan in gevaar komt.
Met behulp van de hiernaast afgebeelde financiële kengetallen die betrekking hebben op de balans en de begroting kan een goed beeld worden geschetst van de financiële positie van Arnhem.

Een afzonderlijk kengetal zegt weinig over hoe de financiële positie moet worden beoordeeld. Zo hoeft een hoge schuld geen nadelig effect te hebben op de financiële positie, maar is dat afhankelijk of en wat er aan eigen vermogen en baten tegenover die schuld staat en hoe groot de kans is dat de schuld weer wordt afgelost. Het is dus, met andere woorden, niet mogelijk om een individueel kengetal te gebruiken voor de beoordeling van de financiële positie. Het weerstandsvermogen en de kengetallen zullen altijd in samenhang moeten worden bezien, omdat ze alleen gezamenlijk en in hun onderlinge verhouding een goed beeld kunnen geven van de financiële positie van een gemeente. De kengetallen zijn daarom gezamenlijk opgenomen in deze paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing en zijn voorzien van een adequate toelichting.

De financiële kengetallen laten voor Arnhem het volgende beeld zien:

Conclusie

Hieruit kan geconcludeerd worden dat de financiële positie in Arnhem op een aantal onderdelen voldoende is, maar waarbij ook een essentieel onderdeel als de solvabiliteit (verhouding tussen eigen en vreemd vermogen) aan de lage kant is. Dit was voor de provincie bij de vorige MJPB 2018-2021 aanleiding om de financiële positie van Arnhem als 'matig' te beoordelen. In meerjarenperspectief verbetert de solvabiliteit overigens wel. Dit is mede het gevolg van 'afspraak 4.5' uit het Coalitieakkoord ter verbetering van de solvabiliteit.

De netto schuldquote (ook gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen) blijft naar verwachting in de komende jaren schommelen rond de 90%. Daarmee komt Arnhem in de middencategorie uit. De schuldquote blijft in de jaren 2019-2022 redelijk op hetzelfde niveau liggen, dit op basis van de begrote investeringen in deze jaren.
De solvabiliteit laat zoals gezegd een lichte stijging zien van 14% in 2019 naar 16% in het eindjaar 2022. Daarmee valt Arnhem echter nog steeds in de meest risicovolle categorie. De grens ligt namelijk op 20%.

Het weerstandsvermogen kent daarentegen weer een positief beeld, waarbij de weerstandsfactor als gevolg van de verwachte groei van de algemene reserve in de komende jaren steeds hoger uit lijkt te vallen. Hierin zit echter een flinke opletter: het huidige risicoprofiel is voor de komende jaren constant gehouden, terwijl de algemene reserve meerjarig groeit. Het risicoprofiel wordt jaarlijks geactualiseerd, dus dat maakt het lastig om een zorgvuldige uitspraak te doen over de meerjarige ontwikkeling van het weerstandsvermogen.
Het kengetal van de grondexploitatie toont aan dat Arnhem in de minst risicovolle categorie zit. Dit is gebaseerd op basis van de lopende verwachte grondexploitaties. De nieuwe regelgeving in het BBV leidt tot verplichte tussentijdse winstnemingen in de grondexploitatie. Dit ligt niet in de lijn van een behoedzame raming, zoals door Arnhem tot voor kort werd gehanteerd.

De structurele exploitatieruimte laat een duidelijk stijgende lijn zien, waarbij vanaf 2021 sprake is van een positief kengetal. Dit betekent dat de structurele baten meer dan voldoende zijn om de structurele lasten op te vangen.
De woonlasten voor 2019 liggen op hetzelfde niveau als in 2018. Met 104% soort Arnhem in de middencategorie. Er is in theorie enige ruimte om de belastingen te verhogen, waarbij echter rekening zal moeten worden gehouden met de afspraken die hierover in het Coalitieakkoord zijn gemaakt.